Jednym z dwóch głównych układów ewidencji kosztów działalności podstawowej przedsiębiorstwa jest układ rodzajowy. Koszty w tym układzie są dzielone ze względu na rodzaj (przedmiot). Może to być na przykład koszt związany z materiałami, energią, czy środkiem trwałym.
W układzie rodzajowym można wyróżnić następujące pozycje kosztów w prowadzeniu ewidencji:
- amortyzacja, czyli koszty zużycia środków trwałych, a także wartości niematerialne i prawne,
- zużycie materiałów i energii, to znaczy koszty zużycia podstawowych materiałów i surowców oraz materiałów biurowych, części zapasowych, opakowań, energii elektrycznej,
- usługi obce, czyli koszty usług świadczonych przez dostawców zewnętrznych,
- podatki i opłaty, koszty obciążające jednostkę o charakterze publicznoprawnym,
- wynagrodzenia, czyli ogół pieniężnych i niepieniężnych wynagrodzeń za pracę,
- ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników, koszty, jakie ponosi pracodawca w związku z obowiązkowym ubezpieczeniem pracowników,
- pozostałe koszty rodzajowe np. koszty reklamy, koszty podróży służbowych.